08آذر 1400

در پی هتک حرمت وکلا و نمایاندن چهره منفی از وکیل در سریال های چوب خط و ملکه گدایان

در پی هتک حرمت وکلا و نمایاندن چهره منفی از وکیل در سریال های چوب خط و ملکه گدایان،کانون وکلای دادگستری استان کرمانشاه در هشتم تیر ماه ۱۴۰۰ با وکالت آقایان دکتر بهروز رستمی و دکتر محمدمهدی رضایی اقدام به طرح شکایت کیفری علیه عوامل ذیربط این سریالها و همچنین مدیر شبکه سوم سیما ،در دادسرای فرهنگ و رسانه نموده و پرونده در این مرجع در جریان رسیدگی است؛به همین منظور پایگاه خبری گیتی آنلاین با همکاری روابط عمومی کانون مصاحبه ای با وکلای محترم کانون برگزار نموده که متن آن در ادامه خواهد آمد.


هوالوکیل
حضور وکیل در قلمرو عدالت قضایی، آن چنان پر‌اهمیت است که سیاست گذاران بین المللی حق برخورداری از وکیل را در اسناد بین المللی به رسیمت شناخته¬اند. برای نمونه می¬توان به میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ردیف «ب» بند 3 ماده 14)،  کنوانسیون اروپایی حقوق بشر (ردیف «ج» بند 3 ماده 6)، منشور بانجول (ردیف «ج» بند 1 ماده 7)، کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر (ردیف «د» بند 1 ماده 8) و اساسنامه دیوان کیفری بین المللی( در ردیف «ج» بند 2 ماده 55 و ردیف «د» بند 1ماده 67) اشاره کرد.
در پهنه‌ی سیاست ملی نیز، اصل سی و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شاخص‌ترین و بنیادی‌ترین مبنای این حق است، که در پرتو آن حتی دولت مکلف شده، امکانات مناسب را به منظور دسترسی همگان به وکیل فراهم نماید. جدای از اصل 35 قانون اساسی که به صراحت حق انتخاب وکیل را به رسمیت شناخته شده، بهره¬مند شدن از دانش تخصصی وکیل و خدمات حقوقی بقدری دارای ارج است که سند امنیت قضایی تدوین شده توسط ریاست محترم قوه قضائیه در تاریخ 16/7/1399 نیز مجدداً به این موضوع پرداخته و در ماده 12 تحت عنوان بهره-مندی از خدمات حقوقی، مقرر می¬دارد:
«الف ـ اشخاص حق دارند از بدو تا ختم فرایند دادرسی در کلیه مراجع رسیدگی کننده، اعم از مراجع قضایی و شبه قضایی آزادانه وکیل انتخاب کنند. تحمیل وکیل یا تحدید حق آزادی انتخاب وکیل ممنوع است.
ب ـ در نظام اسلامی وظیفه وکلا دفاع از موکل در جهت احقاق حق است و با توجه به نقش مهمی که وکلا در نظام قضایی و اجرای عدالت بر عهده دارند، باید از تعقیب به سبب دفاع از حقوق موکل مصون بوده و بتوانند به صورت مستقل و فارغ  از هرگونه فشار سیاسی داخلی و خارجی، تهدید و آزار و اذیت به فعالیت بپردازند».

بدیهی است حق دسترسی به وکیل مستقل موجبات عادلانه و منصفانه شدن دادرسی را فراهم می‌آورد. همچنین حضور وکیل در دادرسی اسباب کاهش اشتباهای قضایی، افزایش امکان دسترسی به عدالت و پیشگیری از اطاله دادرسی را فراهم می‌سازد. بنابراین؛ وکیل با استفاده از تخصص و تجربه‌های حقوقی خود به دفاع از موکل، (شاکی و متهم یا خواهان و خوانده) مبادرت نموده و این موضوع برای شهروندان که با دانش حقوق و نحوه رسیدگی در دادگستری آشنایی ندارند، احساس عدالت را به همراه دارد و این احساس موجب اعتماد عمومی به قوه قضائیه خواهد شد.
مع الوصف؛ با توجه به جایگاه رفیع نهاد وکالت و وکیل مستقل به عنوان تضمین کننده حق دفاع، حاکمیت قانون و دادرسی عادلانه به عنوان غایت قصوای دادرسی¬، حمایت منصفانه از این نهاد امری مستحسن است. ولیکن؛ شوربختانه؛ چندیست حرفه شریف وکالت علی الظاهر به صورت سازمان یافته از سوی برخی ارگان¬ها و برخی افراد مورد بی¬مهریِ بی¬سابقه و گسترده¬ای قرار گرفته، که شاید بتوان گفت در عمر صد ساله و دیرینِ این قدیمی¬ترین نهاد مدنی ایران، بی¬بدیل و شگفت انگیز است.
بر خی از این اقدامات عبارت است از:
1- اعطای تریبون صدا و سیمای ملی به برخی افراد که فاقد سابقه در امور حقوقی، وکالتی، قضاوتی و ... بوده و بدون شناخت صحیح از این حرفه شریف، صرفاً براساس اغراض شخصی، با ادبیاتی ناصواب و غیرمتعارف که مبین سوءنیت ایشان است، در مورد حرفه مقدس وکالت سخن رانده و خاطر جامعه بزرگ وکالت را مکدر می¬نمایند.
پخش سریال به شدت موهن چوب خط از شبکه سوم سیما نمونه¬ دیگریست از این
بی¬مهری¬های بی¬سابقه. عوامل این سریال از تلویح گذر نموده و به صراحت جامعه فرهیخته وکلا و در واقع جامعه حقوقی کشور (قضات شریف، دانشگاهیان فرهیخته و سردفتران ارجمند اسناد رسمی) را بی¬سواد خطاب نموده، که مصداق بارز توهین محسوب می¬شود.
در این سریال وکیل دادگستری پیش از شرکت در جلسه به یک فرد مجرم مراجعه و اطلاعات حقوقی خویش را از ایشان اخذ می¬نماید. فارغ از اطلاعات اشتباهی که فرد مجرم ارائه می¬کند نکته حایز اهمیت آنست که مجرم با ادبیاتی استهزا گونه، نه تنها به مقام شامخ وکالت توهین نموده بلکه ساختار دستگاه قضا را نیز غیر مفید جلوه داده است. ساخت چنین سریال های که دارای ادبیات نامناسب و توهین آمیز است به بهانه ترویج طنز قابل پذیرش نیست چرا که  طنز، هنری است که عدم تناسبات در عرصه های اجتماعی را که در ظاهر متناسب به نظر
می¬رسند، نشان می¬دهد و این موضوع خود مایه تبسم می¬شود. هنر طنز پردازی، کشف و بیان هنرمندانه و زیبایی شناختی عدم تناسب در این متناسبات است.  طنز و هجو هر دو نوعی از مطایبه هستند ولیکن هجو به قصد استهزا و تخریب شخصیت شخص (اعم از حقیقی و حقوقی) نگاشته می¬شود. هجو که معمولاً همراه با توهین و نشر اکاذیب است قصد اصلاح ندارد و مقصودش اضمحلال و انحلال شخصیت طرف مقابل است. معذالک؛ حد و ثغر بین طنز و توهین نزارتر از موی سر است.


در سریال¬ صدرالذکر ما شاهد طنز و مطایبه نبوده بلکه به صراحت گواه توهین به وکلا (و در واقع جامعه فرهیخته حقوقدانان) از طریق سیمای ملی هستیم.  این در حالی است که در ماده 9 اساسنامه سازمان صدا و سیما در بخش اهداف و وظایف صراحتا آمده است: «هدف اصلی سازمان به عنوان یک دانشگاه عمومی نشر فرهنگ اسلامی، ایجاد محیط مساعد برای تزکیه و تعلیم انسان و رشد فضائل ‌اخلاقی و شتاب بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان می‌باشد. این هدفها در چهارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و‌تفریحی تأمین می‌گردد.» با امعان نظر در این ماده، رسالت صدا و سیما ترویج فضایل اخلاقی است، معذالک تولید و یا پخش هرگونه برنامه و سریالی که واجد عنوان توهین یا نشر اکاذیب باشد، با این مطلوب در تباین آشکار بوده و بلاتردید مستوجب پیگرد قانونی است.

در سریال دیگری به نام ملکه گدایان که از شبکه اینترنتی فیلیمو در حال پخش بوده فردی در نقش وکیل و به عنوان سردسته یک باند مجرمانه ( در زمینه تولید ماده مخدر شیشه، فساد اخلاقی، تکدی¬گری و ...) معرفی شده است. این سریال به عنوان یک درام اجتماعی، با غرض ورزی آَشکار از حوزه رسالت خویش خارج شده است. درام اجتماعی یک  روایت داستانی است که در آن معمولاً به مضامینی اجتماعی پرداخته می‌شود. یکی از کارکردهای درام اجتماعی نقد افراد و جریان‌های حاضر در عرصه‌های مختلف است ولیکن گاهی ناقد از حوزه نقد خارج شده و به جای اصلاح و بهبود یک شغل، حرفه و حتی یک جریان خاص، ضمن مخاصمه آشکار با آن حرفه یا جریان از کارکرد اصلی خویش فاصله می¬گیرد و با تمسک به منویات و اغراض شخصی به سمت توهین می¬رود. بنابراین؛ ناقدی که درام اجتماعی تولید می¬کند، مقصودش اصلاح است نه هتک حرمت. در سریال مذکور سناریو در باب حرفه وکیل نشان از نقد و اصلاح ندارد بلکه به صراحت گواه توهین به وکلا ( و در واقع جامعه فرهیخته حقوقدانان) هستیم.
با توجه به اهمیت نهاد وکالت و جایگاه ارزشمند وکیل در تمامی نظام های حقوقی جهان که پیش تر به آن پرداخته شد، آیا ساخت چنین سریالی که به عموم مردم القا می¬کند احتمالاً به جای مراجعه به وکیل در دام افراد مجرم افتاده، و همین موضوع نیز به صورت مستقیم میزان مراجعه به وکیل و بهره¬مندی از خدمات حقوقی را کاهش می¬دهد، نوعی تحدید حق آزادی انتخاب وکیل نیست؟؟؟ به نظر می¬رسد این اقدامات با سند امنیت قضایی منافات دارد. سناریوی این سریال ها به گونه ای تنظیم شده که لاجرم به اعتماد عمومی نسبت به جامعه وکالت به شدت لطمه می-رساند و به نوعی باعث سلب اعتماد از وکلا و در نتیجه موجب در غلتیدن مردم در دام کار چاق کن¬ها را فراهم می¬سازد. موارد مذکور (بی سواد جلوه دادن وکلای فرهیخته و ایجاد بی¬اعتمادی نسبت به ایشان) قطعا تبعاتِ نامبارکی نیز برای دستگاه قضایی خواهد داشت.
این بی¬سواد جلوه دادن در حالیست که وکلا در وهله اول تربیت یافته دانشگاه¬های وزارت علوم-اند و پس از فراغت از تحصیل می¬بایست در یک رقابت سالم در آزمون ورودی کارآموزی وکالت شرکت و متعاقب پذیرش، پس از طی دوره هجده ماهه کارآموزی، مجدداً در آزمون دیگری به نام اختبار (کتبی و شفاهی) نیز شرکت کنند. پس از طی این مراحل است که دانش-آموخته حقوق ردای با نجابت وکالت را بر تن و روح خویش می¬پوشاند. اکنون سوال این است؟ بی¬سواد خطاب کردن چنین فردی، اگر توهین نیست، چیست؟ اینکه وکیل برای شرکت در جلسه اطلاعات خویش را از مجرم اخذ می¬نماید، اینکه وکیل رئیس باند مجرمانه است، اگر نشر کذب به قصد تشویش اذهان عمومی نیست، چیست؟
فرجام سخن؛ کلام وکیل، کلام حق و قانون است. وکیل همواره خواستار عدالت و قانون است، به همین سبب وکیل و قاضی را دو بال فرشته عدالت می¬دانند. مع الوصف؛ وکیل زمینه ساز اجرای قانون است. ولیکن در این سریال¬ها، وکیل قانون شکن و مجرم تعرفه شده است. آیا ارائه چنین تصویری از شخصیت وکیل آنهم در این سطح گسترده، در این برهه زمانی اتفاقی است؟ چرا باید نقش یک فرد تبهکار توسط یک فردی (وکیل دادگستری) که نماد قانون و قانون¬مداری است، ایفا شود؟ در حالیکه می¬توانست در فیلمنامه فرد خلافکار مزبور که تشکیلات فاسدی را اداره می¬کند، ضرورتاً نه وکیل، نه قاضی و یا شغل دیگری را داشته باشد.
امید است رسانه¬های عمومی به رسالت اصلی خویش بدون غرض ورزی مبادرت نمایند.


روابط عمومی کانون وکلای دادگستری استان کرمانشاه
┏━━━⚜️⚜️⚜️━━━┓
https://t.me/kanunkermanshah
┗━━━⚜️⚜️⚜️━━━┛‌

روابط عمومی کانون وکلای دادگستری استان کرمانشاه